ساخت ارگتیو و فروپاشی آن در گویش کرمانجی خراسان/ علی علیزاده، محمد تقوی گلیان

نویسندگان

علی علیزاده

دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)؛ محمد تقوی

دانش آموختة کارشناسی ارشد زبان شناسی، دانشگاه بیرجند؛

چکیده

ساخت ارگتیو و فروپاشی آن در گویش کرمانجی خراسان   علی علیزاده[1] محمد تقوی گلیان[2] تاریخ دریافت: 7/11/91                                                                           تاریخ تصویب: 26/9/92       چکیده گویش کرمانجی که دربخش هایی از خراسان نیز به آن تکلم می شود در واقع یکی از گویش های ایرانی شمال غربی است که به رغم هم جواری با بسیاری از زبان ها مانند فارسی، ترکی، عربی، روسی، و ارمنی و از دست دادن برخی از ویژگی های صرفی و نحوی خود، یکی از مهم ترین مشخصه­های تمایزدهنده صرفی و نحوی به نام نظام حالت­دهی ارگتیو- مطلق را حفظ نموده است. این نوع نظام حالت دهی ازجمله ویژگی­هایی است که هنوز در برخی از گویش های ایرانی (مانند کرمانجی، تالشی، تاتی، بلوچی و غیره) باقی مانده است در حالی که در برخی دیگر (مانند فارسی معاصر،کردی مرکزی و جنوبی، لری، مازندرانی، گیلکی و غیره) به کلی از بین رفته است و جای خود را به انواع نظام­های حالت­دهی دیگر از جمله فاعلی- مفعولی داده است. در این تحقیق،ضمن بررسی انواع  نظام های حالت، نخست نظام حالت ارگتیو در گویش کرمانجی در خراسان بررسی و آن گاه با مراجعه به تعدادی از موارد فروپاشی و تبدیل آن به نظام های دیگر، خصوصاً نظام حالت دهی افقی، نشان خواهیم داد که این گویش از نظام حالت ارگتیو گسسته  برخوردار است.   واژه های کلیدی: گویش کرمانجی خراسان، نظام حالت­دهی ارگتیو- مطلق، نظام حالت­دهی فاعلی- مفعولی، نظام حالت­دهی افقی     [1]دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)؛ [email protected] [2] دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان شناسی، دانشگاه بیرجند؛  [email protected]

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ساخت ارگتیو در گویش تاتی خلخال

تاتی خلخال از گویشهای ایرانی شمالی غربی است که هم اکنون در دو بخش شاهرود و خورش رستم از توابع شهرستان خلخال رایج است. از آنجاکه این گویش، گونه ها و لهجه های متنوعی دارد، در این جستار از بخش خورش رستم، گونة کَجَلی، و از بخش شاهرود، گونه های لرْدی، کرینی، درَوی، کِهَلی و گیلَوانی انتخاب گردیده و از نظر ویژگیهای ارگتیو با هم مقایسه شده اند. در این مقاله، ابتدا حالتهای فاعلی و غیرفاعلی اسمها و ضمایر توص...

متن کامل

مقایسه‌ی نظام آوایی گویش کرمانجی خراسانی و کردی ایلامی

چکیده گویش کرمانجی خراسانی و کردی ایلامی دو گویش مختلف زبان کردی هستند. گویش کرمانجی خراسانی، گویش کرد‌های ساکن استان خراسان شمالی است و گویش کردی ایلامی گویش جمعیت کثیری از کرد‌های ساکن استان ایلام می‌باشد. این دو گویش به دلیل تأثیر پذیری از زبان‌های دیگر تا حدودی این دو گویش از همدیگر فاصله گرفته‌اند؛ به گونه‌ای که گویشوران دو گویش، قادر به درک متقابل نیستند. گویش کرمانجی خراسانی اصولاً تحت ت...

متن کامل

پسوندهای فعلی در گویش لکی: ساخت ارگتیو، مطابقۀ فاعلی یا ضمیر پیوسته؟

پسوندهای شخص و شمار در گویش لکی دلفان توزیع گسترده‌ای دارند و می‌توانند به گروه­های اسمی فاعلی و مفعولی، حروف اضافه و فعل اضافه شوند. رفتار نحوی یکسان فاعل بندهای لازم و متعدی و تقابل آنها با رفتار نحوی مفعول بند متعدی نشان می‌دهد که پسوندهای مذکور را نمی‌توان نشانة ساخت ارگتیو در این گویش تلقی کرد. به علاوه، شواهدی مانند حضور این پسوندها بر روی حروف اضافه، علاوه بر افعال، اولویت میزبانی ستاک ف...

متن کامل

بازبینی حالت مطلق در ساخت کنایی (ارگتیو)

این مقاله به بررسی سازوکارهای دخیل در بازبینی حالت مطلق بر روی مفعول بند متعدی و فاعل بند لازم در ساخت کنایی میپردازد. نخست دو رویکرد کمینه گرای غالب به اشتقاق ساخت کنایی (الف) حالت مطلق به مثابة حالت بینشان و (ب) حالت مطلق به مثابة حالت فاعلی معرفی میشود. سپس با استناد به شواهدی جدید از اشتقاق نحوی افعال مرکب لازم در زمان گذشته در زبان کردی و به تبع آن، با بررسی نحوة بازبینی حالت مطلق در این گ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
زبان پژوهی

جلد ۸، شماره ۱۸، صفحات ۱۲۳-۱۴۲

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023